Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)'nun hazırladığı 2012 Petrol Piyasası Raporu, Türkiye'deki akaryakıt tüketimi ile ilgili ilginç alışkanlıkları ortaya çıkardı. Rapora göre motorin satışları pazar günleri en aza düşüyor. Buna karşılık benzin satışları cumartesi günleri artıyor. Geçen yıl benzin satışlarının tavan yaptığı 2 gün de oldukça dikkat çekici; arife günleri. Ramazan Bayramı’nın arifesinde doldurulan depolar toplamda 12,8 milyon tonun üzerinde akaryakıt aldı. Rakam Kurban Bayramı arefesinde biraz geriledi ve 11 milyonda kaldı.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), 2012 Yılı Petrol Piyasası Raporu'nu açıkladı. Toplantıya, EPDK Başkanı Hasan Köktaş'ın yanısıra EPDK Petrol Piyasası Dairesi Başkanı Taner Mutlu da katıldı. Rapora göre geçen yıl 1.480 bayi, dağıtıcı ve depoya yaklaşık 230 milyon lira idari para cezası verildi. Sektörden 2012 yılında elde edilen dolaylı vergilerin tutarı yaklaşık 43,5 milyar lira olarak hesaplandı.

Raporda bayilerden alınan stok bilgilerine de yer verildi. Buna göre; motorin satışlarının en az pazar günleri olduğu tespit edildi. Diğer günlerde ise fazla bir fark oluşmuyor. Benzin satışları ise en fazla cumartesi günleri gerçekleştiriliyor. Benzinde, 2012 yılında en yüksek satışlar ise Ramazan ve Kurban Bayramları’nın arife günlerinde gerçekleşti. Ramazan arifesinde (18.08 2012’de), 12 milyon 845 bin 636 ton, Kurban arifesinde (24.10.2012) 10 milyon 960 bin 489 ton satış yapıldı.

İRAN’DAN ALINAN HAM PETROL ORANI AZALDI

Rapora göre TÜPRAŞ’ın İran’dan aldığı ham petrol azaldı. İran’dan alınan petrol 2011’de toplamın yüzde 50'sine denk gelirken, oran şu anda yüzde 39’a gerilemiş durumda. Buna karşılık Irak, Libya ve Suidi Arabistan’dan ham petrol alımı arttı. Irak’tan alınan petrol ise tankerler taşındığı ifade edildi.

Diğer yandan petrol ürünleri üretimi dikkate alındığında, rafinaj işlemine tabi tutulan ham petrolden ağırlıkça yüzde 35 oranında motorin türleri, yüzde 20 oranında benzin türleri, yüzde 5 oranında ise fueloil türleri üretildi. Rafineri üretim miktarında yüzde 6’lık bir artış sağlandı. Motorin üretimi yüzde 2 artış sağlayarak yüzde 35,2’ye çıktı. Benzin türlerinin üretiminde ise, tüketimin azalmasından dolayı, azalma yaşandı. Verilere göre, benzin üretimi; 2011 yılına oranla yüzde 0,6 oranında gerileyerek yüzde 19, 8 olarak gerçekleşti.

LPG SATIŞLARI BENZİNİ GEÇTİ

Satışlarla ilgili verilere göre, 2011’de benzin satışı 2010’a göre 4,7 düşerken, 2012’de bir önceki yıla göre yüzde 6,6’lık bir düşüş yaşandı. Benzin satışı 2012’de 1 milyon 848 bin 464 tona geriledi. Motorin türelerinin satışlarında ise yüzde 6 yükseliş oldu. Motorin türlerinde toplamda 15 milyon 625 bin 144 ton satış yapıldı. LPG satışları ise benzin satışlarını geride bıraktı. LPG satışlarında yüzde 2’lik artış oldu. Böylelikle LPG satışları 2 milyon 694 bin 857 tona çıktı.

AKARYAKITIN ÜÇTE BİRİNİ MARMARA BÖLGESİ TÜKETİYOR

Akaryakıt teslimlerinin üçte biri Marmara Bölgesi'ne yapılıyor. Genel satışın yüzde 34’nün yapıldığı bu bölgede geçen sene toplamda 5 milyon 826 bin 887 ton satış yapıldı. İç Anadolu yüzde 18 ile Türkiye’nin en fazla akaryakıt satışının gerçekleştiği ikinci bölge oldu. Bölgede geçen yıl, 3 milyon 70 bin 840 ton satış yapıldı. Satışın en az yapıldığı bölge ise yüzde 4 ile Doğu Anadolu Bölgesi oldu. Bölgede, 2012 yılında 678 bin 61 ton akaryakıt satıldı.

AKARYAKIT FİYATLARININ YÜKSEKLİK SEBEBİ VERGİLER

Akaryakıt fiyatlarıyla ilgili ayrıntılı bilgilerin de yer aldığı raporda, bu konuda şu bilgiler verildi:

"Türkiye’de satılan 95 oktan kurşunsuz benzin ürünün; yüzde 28’ini ürün fiyatı, vergi ve paylar ise yüzde 71’ini karşılamaktadır. ÖTV yüzde 46, KDV yüzde 15, Dağıtıcı payı yüzde 5, Bayi Payı yüzde 3,81, rafineri payı yüzde 0,76'dır. Motorinde de verginin toplam payı yüzde 64. ÖTV yüzde 38, KDV yüzde 15 paya sahip. Bayi, dağıtıcı, rafinerinin payı da yüzde 10."

KÖKTAŞ: SEKTÖRDEKİ 10 BÜYÜK FİRMANIN PAYI YÜZDE 4 DÜŞTÜ

EPDK Başkanı Hasan Köktaş, toplantıda yaptığı konuşmada, petrol sektöründeki en büyük 10 şirketin toplam pazar payının 2 yıl önce yüzde 87 iken yüzde 82,9'a gerilediğini belirterek, sektörde rekabetin arttığını vurguladı. Türkiye'de tek rafineri bulunduğuna işaret eden Köktaş, şunları söyledi:

"Türkiye'de yeni rafineriyle ihtiyaç var. Bu hem iç pazar hem bulunduğumuz coğrafya açısından önemli. Akaryakıt fiyatlarında 'çıkarken hızla çıkıyor, inerken aynı hızla inmiyor' yaklaşımı doğru değil. Fiyatların belirlenmesinde metodoloji doğru işliyor. Türkiye'de akaryakıt fiyatlarını etkileyen yapısal sorunlar var. Bunlar da bugünden yarına çözülecek sorunlar değil. Akaryakıt fiyatları konusunda, 1-2 kuruş fazla-az tartışması yapmak yerine bunun toplamı toplumsal fayda olarak geri gelişine bakmak lazım. Bunun toplamından vatandaş olarak maksimum faydayı elde ediyoruz."
CİHAN