Dünyada teknoloji itibariyle sayılı örnekleri olan ve stadyumları zemin, aydınlatma ve elektronik bakımdan çağ atlatan projelere Türkiye’den rakip çıktı. Bir grup üniversite öğrencisi tarafından hayata geçirilen ‘Ekostat Projesi’ ile Türk Telekom Arena (TT Arena) gibi milyonlarca dolara yapılan ancak zemin ve aydınlatma sorunu yaşayan statlar adeta nefes alacak. Proje ile milyon dolarlık çim ithali yerine, suni ışıklandırma ile zemine çok daha iyi kök salabilen çimlendirme yapılabiliyor. Özel bir su tahliye sistemiyle de maçlarda oyuncular göle dönmüş sahada mücadele etmek zorunda kalmayacak.

Özellikle Galatasaray’ın maçlarını oynadığı Türk Telekom Arena Stadı’nın zemin problemi Şampiyonlar Ligi maçları sırasında öne çıkmıştı. İç saha olmasına karşın Galatasaray, rakiplerine karşı bu avantajını kötü zemin nedeniyle kullanamamıştı. Arena’nın zemin probleminin çözümü için, yurt dışından çim getirilmesi, çatının açılması ya da zeminin yeniden yapılması gibi önlemler tartışıldı. Ancak bunların hiç biri şu ana kadar çözüm getirmedi.

Yıldız Teknik Üniversitesi Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi Bölümü bir grup öğrenci, 4 ay önce bu soruna çözüm için yola çıktı. Derslerden sonra eve gitmek yerine laboratuvarda adeta kamp kuran Muhammet Parlar, Burak Güneş, Güney Sezgin hocaları Öğretim Görevlisi Alpaslan Demirci ile birlikte Ekostat Projesi için yoğun bir uğraş verdi. Statlardaki genel zemin ve aydınlatma sorunları, laboratuvar ortamında test edildi. Sorunlar, simüle edilerek laboratuvar ortamında canlandırıldı. Böylece ortaya, takımlara korkulu anlar yaşatan çim ve aydınlatma gibi konuları çözen dikkat çeken bir yöntem çıktı. Elektronik koordinasyon sistemiyle çalışan uygulamada sahanın her yanındaki çimlere LED ışıklar verilerek güneş ışığı almaları sağlanıyor. Bu ışıklar özel bir raylı sistemle sahanın her yanına taşınabiliyor. Raylı sistem tribün altına ya da saha zeminine gömülebiliyor. Fan sistemi kurularak sahanın ihtiyacı olan hava sağlanmış oluyor. Açılıp kapanabilen çatı, güneş enerjisini dönüştüren PV panelleri de sistemin tamamlayıcısı olarak kullanılıyor. Zeminde biriken yağmur suları, çimlerin altına yapılmış ızgaralarla tahliye edilebiliyor.

TÜRKİYE ŞARTLARINDA YETİŞEN ÇİMLER LED AYDINLATMA İLE BÜYÜTÜLECEK

Ekibin danışmanı Öğretim Görevlisi Demirci, sistemin aydınlatma, zemin ve beraberindeki unsurlarla bütün halinde uygulandığını belirterek projenin Türkiye’de ihtiyaç duyulan bütün statlarda 5-6 milyon liralık bir yatırım ile uygulanabileceğini söyledi. Yurt dışından çok yüksek bedellerle çim getirtmek yerine, İstanbul’daki iklime uygun çimlerin özel bir aydınlatma ile köklendirilmesini amaçladıklarını anlatan Demirci, led ışıklarla bunda başarılı olduklarını anlattı. Demirci, raylı sistemle taşınan ışık aparatlarının statlara monte edilebildiğini ve yer kaplamayan ergonomik bir kullanım sağladığını belirtti. Zeminde yağmur sularının birikmesinin tarla görüntüsü oluşturduğunu da belirten Demirci, “Statlarda kaliteli çim kullanmadan önce buraların fiziki yapısının analiz edilmesi ve ona göre çözüm üretilmesi gerekiyor. Yeteri kadar güneş ışığı alıyor mu? Hava sirkülâsyonu istediğimiz seviyede mi gibi sorular cevaplandıktan sonra diğer unsurlara bakmak gerekiyor” dedi.

Sistemin, çimler için hava akışını sağlayan fan sistemi, raylı sistem, açılır-kapanır çatı, PV paneller gibi unsurları barındırdığını belirten Demirci, “Bu panellerden elde edilen güneş enerjisi ile hem aydınlatma, hem de soğutma yapılabiliyor. Artanı da elektrik idaresine satılıyor. Aksi halde yıldız bir futbolcu alıp da oynatamamak gibi bir durum oluşur. Drogba olayında bunu TT Arena’da gördük. Bu yatırımı bir sefer yaparsak 2020 Olimpiyat Oyunları’nda ve takip eden yıllarda daha başarılı oluruz.” ifadesini kullandı.

YILDIZLARI GETİRİYORUZ AMA REZİL OLUYORUZ

Projede çalışan öğrenciler de emeklerinin hayata geçirilmiş halini görmek istiyor. Özellikle TT Arena'da uygulanması durumunda yöntemin başarılı olacağına inandığını belirten Burak Güneş, “Yıldızlar getiriyoruz ama rezil oluyoruz. O yüzden bu sorunun çözümü için Arena’da kullanılmasını isterim.” dedi.


CİHAN