Ankara/İstanbul

Japonya'nın batısındaki İşikawa eyaleti ve bu bölgedeki Noto Yarımadası kıyısında ocak ayının ilk haftasında çok sayıda deprem meydana geldi. Depremlerde 240'ın üstünde kişi yaşamını yitirirken, depremler sonrası oluşan tsunami nedeniyle bölge genelinde 1,9 kilometrekarelik alan sular altında kaldı.

İran Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü Komutanı Süleymani'nin Ocak 2020'de ABD'nin Bağdat'taki saldırısında öldürülmesinin 4. yılı dolayısıyla 3 Ocak'ta düzenlenen anma töreninin yapıldığı Kirman'da, kabristana giden yol üzerinde iki patlama meydana geldi. Saldırılarda kadın ve çocukların da aralarında olduğu 89 kişi hayatını kaybetti, 284 kişi yaralandı. İranlı yetkililer, patlamaların canlı bomba saldırıları sonucu gerçekleştiğinin tespit edildiğini duyurdu, saldırıları terör örgütü DEAŞ üstlendi.

Güney Afrika Cumhuriyeti, İsrail'in 7 Ekim 2023'ten itibaren Gazze'de işlediği fiillerle 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'ni ihlal ettiği gerekçesiyle UAD'de 29 Aralık 2023'te dava açarak geçici tedbir kararı alınmasını talep etti. Söz konusu davanın ihtiyati tedbir taleplerine ilişkin duruşması 11 Ocak'ta Hollanda'nın Lahey kentinde başladı. Duruşmada kanıt olarak Anadolu Ajansının (AA), İsrail'in Gazze'de fosfor bombası kullandığını ispat eden fotoğrafları sunuldu. UAD, Güney Afrika'nın açtığı soykırım davasında, "İsrail devleti, Gazze'de yürüttüğü askeri operasyonları derhal durdurmalı" talebiyle ilgili, İsrail'in Gazze sakinlerine yönelik öldürme, saldırı ve yıkımla ilgili her türlü eylemden kaçınması ve soykırımı önlemek için tüm tedbirleri almasına hükmetti.

Türkiye'nin ilk uzay yolcusu Alper Gezeravcı'nın da içinde bulunduğu SpaceX'e ait uzay aracı, 19 Ocak'ta, NASA'nın Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nden başarıyla fırlatıldı. Böylece ilk Türk astronot unvanını alan Gezeravcı'nın uzaydaki ilk sözü "İstikbal göklerdedir" oldu. Axiom-3 (Ax-3) mürettebatını taşıyan Dragon uzay aracı, 20 Ocak'ta Uluslararası Uzay İstasyonu'na (UUİ) başarıyla kenetlendi. Dragon kapsülü, 9 Şubat'ta ABD'nin Florida eyaleti açıklarında okyanusa iniş yaptı.

ABD'li nöroteknoloji şirketi Neuralink'in kurucusu Musk, 30 Ocak'ta, ilk kez bir insana beyin çipinin yerleştirildiğini açıkladı. Musk, yaklaşık bir ay sonra, beyin çipi yerleştirdikleri kişinin düşünce yoluyla bilgisayar faresini kontrol edebildiğini belirtti. Ardından 21 Mart'ta Neuralink, beyin çipi yerleştirdikleri kişinin düşünce yoluyla satranç oynadığını kaydetti.

Rusya Federal Cezaevi Hizmetleri (FSİN), 16 Şubat'ta, tutuklu muhalif Aleksey Navalnıy'nın cezaevinde hayatını kaybettiğini bildirdi. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Navalnıy'ın Rusya'daki cezaevinde ölümüne ilişkin güvenilir ve şeffaf bir soruşturulma yürütülmesi çağrısında bulundu.

Moskova'da "Crocus City Hall" adlı konser salonuna 22 Mart akşamı silahlı kişilerce saldırı düzenlendi. Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde saldırganların otomatik silahlarla salonda rastgele ateş açtıkları görüldü. Konser salonunun bulunduğu binanın çatısı, çıkan yangının ardından çöktü. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, saldırıyı düzenleyen 4 teröristin de içinde olduğu 11 kişinin yakalandığını belirtti. Terör saldırısında 144 kişi hayatını kaybetti.

BM İnsan Hakları Konseyi, İsrail'in yoğun saldırıları altındaki Gazze'de acilen ateşkes sağlanmasını talep eden karar tasarısını kabul etti.

İsrail ordusunun baskın düzenleyerek yüzlerce Filistinliyi öldürdüğü ve harabeye çevirdiği Gazze kentindeki Şifa Hastanesi avlusunda toplu mezar bulundu.

Barbados yönetimi, Jamaika, Bahamalar, Norveç, İspanya, İrlanda, Slovenya ve Ermenistan, Filistin'i devlet olarak tanıma kararı aldı.

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan helikopter kazasında hayatını kaybetti.

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Başsavcısı Kerim Han, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında "yakalama kararı" başvurusunda bulundu. Han, Netanyahu ve Gallant'a ilaveten Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye, Hamas'ın Gazze'deki lideri Yahya Sinvar ve Hamas'ın askeri kanadı İzeddin el-Kassam Tugayları'nın lideri Muhammed ed-Dayf hakkında "yakalama kararı" başvurusunda bulundu.

14 Temmuz'da Trump'ın başkanlık seçimleri öncesinde Pensilvanya'da düzenlediği seçim kampanyası sırasında kürsüde konuşurken yaklaşık 7 el silah sesine benzer patlamalar duyuldu. İlk patlamanın ardından Trump'ın kürsüde sağ kulağını tuttuğunun görülmesinin ardından, korumaları, Trump'ın etrafını sardı. Trump'ın, kürsüden inmeden önce sağ yanağında kanlar akarken yumruğunu havaya kaldırdığı anlar kameralara yansıdı.

İsrail'in Gazze'deki saldırıları sürerken Netanyahu, 24 Temmuz'da ABD Kongresi liderlerinin daveti üzerine Kongre'deki ortak oturumda yaklaşık 1 saat süren konuşma yaptı. ABD Kongresindeki konuşması sırasında 56 kez ayakta alkışlanan Netanyahu, konuşmasında Gazze'nin Refah bölgesinde hiç sivilin öldürülmediğini ileri sürdü.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın yemin törenine katılmak için Tahran'da bulunan Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye'nin, misafir olduğu konut 31 Temmuz'da 02.00 sularında havadan atılan mermiyle hedef alındı. Heniyye, uğradığı suikast sonucunda hayatını kaybetti. Suikasta uğraması birçok ülkede protesto edilen Heniyye için gıyabi cenaze namazları kılındı.

AB ülkelerinde kullanılan yapay zeka sistemlerinin temel insan haklarına ve güvenliğine zarar vermeyecek şekilde işlemesi hedeflenen, dünyanın ilk "Yapay Zeka Yasası" resmi gazetede yayımlanmasının ardından AB üyesi ülkelerde 1 Ağustos'ta yürürlüğe girdi.

Bangladeş'te 1971'deki Bağımsızlık Savaşı'nda görev alan kişilerin çocuklarına kamuda kontenjan ayrılması kararının ardından ülkede büyük protestolar baş gösterdi. Gösteriler sırasında şiddet olayları artarak devam ederken Başbakan Şeyh Hasina 5 Ağustos'ta resmi konutundan ayrılarak askeri helikopterle Hindistan'a gitti, göstericiler ise bu sırada Başbakan'ın resmi konutunu bastı.

İsrail, 17-18 Eylül'de Hizbullah unsurlarının kullandığı "pager" isimli çağrı cihazlarına ve telsizlere sızdı, sinyal verdiği için sahipleri tarafından ellerine alınan cihazlar bu esnada infilak etti. Çağrı cihazları ve telsizlerin patlatılması nedeniyle 37 kişi hayatını kaybetti, 3 binden fazla kişi yaralandı.

2024 Nobel Ekonomi Ödülü'ne, 14 Ekim'de kurumların oluşumu ve refaha etkilerine ilişkin çalışmalarından dolayı Acemoğlu, Johnson ve Robinson layık görüldü.

FETÖ ve mensupları, 21 Ekim'de sosyal medya hesaplarında elebaşı Gülen'in öldüğünü açıkladı. Aynı gün içerisinde Dışişleri Bakanı Fidan, Ukraynalı mevkidaşı Andrii Sybiha ile Ankara'daki görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, "FETÖ örgütü elebaşının ölümünü istihbarat kaynaklarımız da doğruluyor." dedi. Fidan, terörle mücadelede kararlılığın devam edeceğini belirterek "Bu karanlık örgütün lideri ölmüştür." ifadesini kullandı.

UCM, 21 Kasım'da Gazze'de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama emri çıkardığını duyurdu. Mahkeme ayrıca İsrail'in, UCM'nin yargı yetkisine ilişkin itirazlarını reddederek Filistin topraklarında işlenen suçlar üzerinde yargı yetkisinin bulunduğuna hükmetti.

ABD'liler 5 Kasım'da başkanlık seçimi için sandık başına gitti. Cumhuriyetçilerin adayı Trump ile Demokratların adayı Kamala Harris'in yarıştığı seçimi Trump kazandı. Rakibi Harris'e yaklaşık 5 milyon oy fark atan Trump, zafer konuşmasında "47. başkan seçilmem dolayısıyla Amerikan halkına teşekkür ediyorum." dedi.

Suriye'de 27 Kasım'da rejim karşıtı silahlı gruplar ile Beşşar Esed güçleri arasında çatışmalar yoğunlaştı. Rejim karşıtı silahlı gruplar, 30 Kasım ile 7 Aralık tarihleri arasında Halep, İdlib, Hama ve Humus gibi en büyük illerde üstünlük kurdu. Suriye'de 1963'de iktidara gelen Baas Partisinin 61 yıllık iktidarı, 2011'de özgürlük talebiyle başlayan halk hareketlerinin şiddetle bastırılmak istenmesiyle patlak veren iç savaşta, başkent Şam'ın 8 Aralıkta rejimin kontrolünden çıkmasıyla çöktü. Rejim lideri Beşşar Esed, 8 Aralık'ta başkentten kendisi ve ailesi için sığınma sağlama kararı alan Rusya'ya kaçtı.

Güney Kore Devlet Başkanı Yoon, 3 Aralık gecesi televizyonda yaptığı konuşmada, "muhalefetin devlet karşıtı aktivitelere karıştığı" gerekçesiyle sıkıyönetim ilan etti. Aynı gece Ulusal Mecliste düzenlenen acil oturumda sıkıyönetim kararının kaldırılmasına ilişkin verilen önerge, 190 milletvekilinin oyuyla kabul edildi. Ulusal Meclis Başkanlığı Ofisi, sıkıyönetimin, yapılan oylamanın ardından "hükümsüz" hale geldiğini açıkladı. Bunun üzerine Bakanlar Kurulunu toplayan Yoon, kabinenin onayının ardından sıkıyönetimi sona erdirdiğini duyurdu.

Fransa'da Mecliste güvenoyu alamayan Başbakan Barnier'nin merkez sağcı azınlık hükümeti 3 aylık görevinin ardından 4 Aralıkta düştü. Fransa’da muhalif solcu ve aşırı sağcı milletvekilleri Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un 3 ay önce atadığı Michel Barnier’nin merkez sağcı azınlık hükümetinin güvenoyu alamayarak düşmesini memnuniyetle karşıladı. Macron, Başbakan Barnier'nin istifasını onayladı. Barnier hükümetinin düşürülmesinin ardından Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından 13 Aralık'ta Başbakan olarak atanan François Bayrou yeni hükümeti kurdu.

Almanya Başbakanı Scholz, Almanya Anayasası'nın 68. maddesi uyarınca Federal Mecliste güvenoyu talebinde bulundu. Scholz, Federal Mecliste 16 Aralıkta yapılan oylamada güvenoyu alamadı. Ülkede erken seçim süreci başladı.

Dışişleri Bakanı Fidan, Suriye'nin başkenti Şam'da Suriye'deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera ile bir araya geldi. Fidan, Suriye'ye resmi ziyaret düzenleyen ilk Dışişleri Bakanı oldu./ AA