Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Azerbaycan'ın 1991 yılında, bağımsızlığını yeniden kazanmasından sonra, onu ilk tanıyan devletin Türkiye Cumhuriyeti olması asla tesadüf değil kemik kardeşliğimizin tabii sonucudur. Türkiye olarak bağımsızlığının ilk dönemlerinden başlayarak Azerbaycan'a elimizden gelen her türlü desteği verdik, vermeye devam edeceğiz." dedi. 

Erdoğan, Azadlık Meydanı'nda, Kafkas İslam Ordusu'nun teşkilinin ve Bakü'nün kurtuluşunun 100. yıl dönümü törenlerine katılarak bir konuşma yaptı. 

Nazik daveti ve misafirperverliği için Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve eşi Mihriban Aliyeva'ya teşekkürlerini ileten Erdoğan, Azerbaycan'ın bağımsızlığı için toprağa düşen tüm şehitlere Allah'tan rahmet diledi.

Bu şehitlerin fedakarlıkları ve cesaretleriyle geride nesilden nesile gururla anlatılacak şanlı bir destan bırakarak Türkiye ve Azerbaycan'ın ebedi kardeşliğinin nişanesi olduklarını vurgulayan Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bizler dünyanın 34 farklı ülkesinde 78 ayrı şehitliği olan bir ülkeyiz. Bin 132 şehit mezarıyla Azerbaycan, Türkiye'den sonra en fazla şehitliğimizin ve şehit mezarımızın bulunduğu ülkedir. Burada koyun koyuna yatan şehitlerimiz aynı zamanda ülkelerimiz arasındaki kader ortaklığının da timsalidir. Türkiye ve Azerbaycan geçmişi bir, kültürü bir, dili bir, dini bir iki kardeş ülkedir." 

"İki devlet bir millet" 

Başkan Erdoğan, konuşmasında, Azerbaycanlı merhum şair Bahtiyar Vahapzade'nin "Azerbaycan-Türkiye" isimli şiirinden dizeleri okuyarak, iki ülkenin bu mısralarda tecessüm eden kardeşliğin en güzel örneği olduğunu dile getirdi. 

Erdoğan, "Bugün sadece Kafkas İslam Ordusu ve Azerbaycanlı kardeşlerimizin destansı mücadelesiyle Bakü'nün zulümden kurtuluşunun 100. yıl dönümünü kutlamıyoruz. Bizler aynı zamanda aziz şehitlerimizin bizlere emaneti olan, 'iki devlet bir millet' diyerek sembolleştirdiğimiz kemik kardeşliğimizi de idrak ediyoruz." değerlendirmesinde bulundu. 

15 Eylül 1918'de Azerbaycan'da yaşanan savaşın asla sıradan bir hadise olmadığının altını çizen Erdoğan, şunları kaydetti:

"Bir asır önce burada verilen mücadele bizim kardeşliğimizin, dostluğumuzun, birlik ve beraberliğimizin de sembolüdür. Geçmişi bilmeden, bir asır önce Nuri Paşa ve askerlerinin binlerce kilometre öteden Bakü ve Gence'ye koşmalarının sebeplerinin anlamadan Azadlık Meydanı'ndaki şu dayanışma tablosunun manasını da kavrayamayız." 

Bundan bir asır önce Azerbaycanlıların çektiği zulme işaret eden Erdoğan, Nuri Paşa, Gence'ye geldiğinde Azerbaycanlı çocukların hep bir ağızdan mutluluklarını "Salon (tren) gelir, yan gelir. Genceli'ye şan verir. Gence'nin civanları Bakü diye can verir." sözleriyle dile getirdiğini anımsattı. 

Erdoğan, Azerbaycan'ın ünlü türküsü "Laleler"in hüzünlü hikayesinin de aynı şekilde çekilen çilelerin ve Kafkas İslam Ordusu'nun gönüllerde sebep olduğu inşirahın timsali olduğunu kaydetti. 

"Her türlü desteği verdik, vermeye devam edeceğiz" 

Bu türkünün hikayesini anlatarak, Nuri Paşa ile Kafkas İslam Ordusu'nun Bakü ve Gence'ye gelişinin Azerbaycanlı vatandaşlar arasında yarattığı heyecana ve umuda dikkati çeken Erdoğan, "Bugün, 15 Eylül 1918 tarihinde kazanılan bu büyük zaferi küçük, önemsiz göstermeye çalışan bazı çevreler olduğunu biliyoruz. Buna teşebbüs edenler o dönemde aldıkları ağır yenilginin utancını hala unutamayanlardır." dedi. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Osmanlı'nın imzaladığı Mondros Ateşkes Anlaşması'nın da bu çevrelere fırsat verdiğini, Kafkas İslam Ordusu'nun bu topraklardan çekilmesine yol açtığını söyleyerek, aynı çevrelerin Azerbaycan Halk Cumhuriyeti'nin yok olması için de her türlü gayreti sarf ettiğini, Azerbaycan'ın bağımsızlığının ilanından 22 ay sonra da bunda maalesef başarılı olduklarını hatırlattı. 

Erdoğan, şöyle konuştu:

"Kafkas İslam Ordusu'nun ve Azerbaycan Ordusu'nun 1918 yılında burada gerçekleştirdikleri harekatlar o dönemde Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü sağlayarak bugünkü bağımsızlığının da temelini atmıştır. Azerbaycan'ın 1991 yılında, bağımsızlığını yeniden kazanmasından sonra, onu ilk tanıyan devletin Türkiye Cumhuriyeti olması asla tesadüf değil kemik kardeşliğimizin tabii sonucudur. Türkiye olarak bağımsızlığının ilk dönemlerinden başlayarak Azerbaycan'a elimizden gelen her türlü desteği verdik, vermeye devam edeceğiz." 

"Azerbaycan halkı şehitlerin anısını daima yaşatacaktır"

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kafkas İslam Ordusu'nun Azerbaycan'a gelmesinin ve 15 Eylül 1918'de şiddetli savaşlardan sonra Bakü'yü kurtarmasının tarihi bir olay olduğunu belirterek, "Kadirşinas Azerbaycan halkı bunu hiçbir zaman unutmayacak ve şehitlerin anısını daima yaşatacaktır." dedi.

Aliyev, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la katıldığı, Bakü'nün Kafkas İslam Ordusu tarafından Ermeni ve Bolşevik çetelerden kurtarılışının 100. yıl dönümü dolayısıyla düzenlenen askeri geçit töreninde konuşma yaptı. 

Azerbaycan ve Türkiye'nin 100 yıl önce birlikte olduğunu vurgulayan Aliyev, bu birliğin bugün de devam ettiğine dikkati çekti. 

Nuri Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusu'nun 100 yıl önce Azerbaycan ordusu ve gönüllülerle birlikte Bakü'yü işgalden kurtardığını belirten Aliyev, "Kafkas İslam Ordusu'nun Azerbaycan'a gelmesi ve 15 Eylül'de şiddetli savaşlardan sonra Bakü'nün kurtarılması tarihi bir olaydır. Kadirşinas Azerbaycan halkı bunu hiçbir zaman unutmayacak ve şehitlerin anısını daima yaşatacaktır." diye konuştu. 

Azerbaycan Cumhuriyeti'nin 2 yıl sonra bağımsızlığını kaybettiğini hatırlatan Aliyev, şunları söyledi:

"1991'de yeniden bağımsızlık kazandık. Bizi ilk tanıyan Türkiye oldu. Bu da bir kardeşlik örneğidir. Bugün Türkiye Azerbaycan ilişkileri en yüksek zirvededir. Dünyada iki ülkenin birbirine bu kadar yakın olduğu başka örnek yoktur. Bizim birliğimiz bütün alanlarda kendisini gösteriyor. Bu yıl Erdoğan'la 6 kez görüştüm. Her görüşmenin büyük önemi var. Siyasi ilişkiler en yüksek zirvededir. Ticaret hacmi artıyor. Karşılıklı olarak milyarlarca dolar değerinde sermaye yatırılıyor. Biz birlikte enerji ve ulaştırma projelerini başarıyla gerçekleştiriyoruz. Avrasya'nın enerji ve ulaştırma haritasını yeniden oluşturuyoruz."

"Türk ve Azerbaycan dostluğu sarsılmaz ve ebedidir"

Azerbaycan ve Türkiye'nin gerçekleştirdikleri projelerle ilişkilerini giderek geliştirdiğini vurgulayan Aliyev, "Birlikteliğimiz her alanda kendisini gösteriyor. Askeri alandaki işbirliğimiz de derinleşiyor. Yıl içerisinde birkaç kez ortak tatbikat gerçekleştiriyoruz. Bugün Azadlık Meydanı'nda Türk ve Azerbaycan askerleri önümüzden kardeş gibi geçecekler." dedi. 

Aliyev, Erdoğan liderliğindeki Türkiye'nin dünya çapında büyük güce dönüştüğünü belirterek, şunları kaydetti:

"Türkiye'nin siyasi imkanları genişliyor, dünyada oynadığı rolü artıyor ve bu bizi sevindiriyor. Türkiye ne kadar güçlü olursa Azerbaycan da o kadar güçlü olacaktır. Türkiye büyük ekonomik güce sahip bir ülkedir. Türk ekonomisine milyarlarca dolar yabancı sermaye yatırılması tesadüfi değil. Sadece Azerbaycan'ın Türkiye'ye yatırdığı ve yatıracağı sermaye 20 milyar dolardır. Türk ordusu dünyanın en güçlü orduları sırasındadır.

Kafkas İslam Ordusu askerlerinin anısı kalbimizde daima yaşayacaktır. Tarihi zaferden sonra kahraman askerlerimiz Bakü sokaklarında zafer yürüyüşüne çıkmıştı. Bakü sakinleri onları sevinçle karşılamıştı. Bugün de binlerce Bakülü sokaklarda Türk ve Azerbaycan askerlerinin muhteşem geçitini bekliyor. Bakü bugün Türk ve Azerbaycan bayraklarıyla süslendi. Milyonlarca soydaşımız bunu görüyor ve gurur duyuyor. Türk ve Azerbaycan dostluğu sarsılmaz ve ebedidir."

AA