Kars

Kars'ın Arpaçay ilçesinin Büyük Çatma ve Küçük Çatma köylerinde, 1915-1920 yıllarında Ermeni çetelerince katledilen, aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 178 şehidin yakınları, geçmişte yaşananları unutamıyor.

Ermeni çetelerince 3 ağabeyi katledilen, Büyük Çatma köyünden 94 yaşındaki Nazlı Nebioğlu, babasının katliamdan sonra ağabeyleri için her gün gözyaşı döktüğünü söyledi.

Anlatılanlara göre küçük erkek çocukların Ermeni çeteleri tarafından toplandığını ve başka köylere götürüldüğünü ifade eden Nebioğlu, "Annem anlatıyordu, çeteler evleri gezerek erkek çocuk var mı, diye soruyorlarmış. 6 aylık çocukları anneleri emzirir, onlar da alıp götürürmüş. Allah devletimizi korusun, o günlerden uzak etsin." dedi.

Katliamda, o dönem köy dışında olduğu için, ailelerine mensup erkeklerden sadece babasının hayatta kaldığını anlatan Nebioğlu, "Babamın dükkanı vardı, başka köylerde alacağı varmış, onları toplamaya gitmiş. Babam geldiğinde, Ermeni çeteleri Büyük Pergit'i (Büyük Çatma köyü) öyle yıkmış ki hiçbir şey bırakmamışlar." diye konuştu.

"Babam namazdan sonra oturup Kur'an-ı Kerim okurdu, oturup ağlardı"

Köylerine baskın yapan çetelerin herkesi toplayıp Küçük Çatma köyüne götürdüğünü dile getiren Nebioğlu, "Kadınları bir yere, erkekleri başka bir yere doldurmuşlar. Daha sonra küçük erkek çocukları toplamışlar ve köy halkını öldürmüşler. Babamın 4 amcasının çocuğunu da öldürmüşler. Babam namazdan sonra oturup Kur'an-ı Kerim okurdu, oturup ağlardı. Biz de boynuna sarılıp teselli ederdik. Allah o günleri yaşatmasın." diye konuştu.

Yöre halkından 84 yaşındaki Murat Birdal da çetelerin, sabahın erken saatlerinde köye gelip katliam yaptığını ve 3 yakınının da şehit olduğunu anlatarak, "Buradan insanları toplayıp Küçük Pergit'e götürmüşler. Kadın, erkek hepsini toplayıp götürmüşler, orada vurup, katletmişler." ifadelerini kullandı.

Köylülerden İbrahim Birdal ise 2014 yılında köyde temsili şehitlik yapıldığını aktardı.

Kars'ta Ermeni çeteleri tarafından katledilen insanların mezarlarının bulunduğu şehitlikler olduğunu kaydeden Birdal, "Bizim köyde 2010 yılında Kafkas Üniversitesi ve Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından kazı yapıldı, o dönemde yapılan çalışmalarda çıkan kemiklerin bizim köyde yaşayanlara ait olduğu belirlendi. Biz şehit torunları olarak bu şehitlikleri gelecek nesillere aktarmak istiyoruz." dedi.

Küçük Çatma köyünde 2010 yılında yapılan kazıda toplu mezarların tespit edildiği yerde şehitlik, Büyük Çatma köyünde ise temsili bir şehitlik bulunuyor.

AA