Türkiye, 7. kez halk oylamasına gitti.

Resmi olmayan sonuçlara göre, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi için yapılan halk oylamasında AK Parti’nin kuvvetli olduğu kentlerde şaşırtan sonuçlar ortaya çıktı.

Ankara, İstanbul, Antalya gibi AK Parti’nin güçlü olduğu ve son seçimlerde ilk sırada çıktığı büyükşehirlerde referandum sonucu “hayır” oldu. Trakya’da sonuçlar beklendiği gibi “hayır” çıkarken, Ege ve Akdeniz sahilindeki kentlerdeki seçmen, Anayasa değişikliğine onay vermedi.

Ege’de sahil kentlerinin arkasında, 2. kuşakta yer alan ve AK Parti’nin güçlü olduğu kentlerde Manisa, Balıkesir, Denizli’de “hayır” çıkması dikkat çekti.

Bahçeli’ye rağmen...

MHP tabanının güçlü olduğu Manisa, Balıkesir, Uşak, Denizli, Mersin ve Adana’nın yanısıra Ardahan ve Iğdır’da MHP seçmeni, Genel Başkan Devlet Bahçeli’ye rağmen “evet” dememiş gözüküyor.

Bu kentlerde MHP seçmeninin “hayır”ı desteklediğini söylemek yanlış olmayacaktır.

Ankara ve İstanbul’daki MHP oyları da “hayır”a kaydı. 2015 seçimlerinde Adana, Iğdır ve Bilecik’te MHP oyları ilk sırada çıkmıştı.

İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya’nın yanısıra Diyarbakır ve Adana’nın da aralarında bulunduğu büyükşehirlerde “hayır” oyu daha fazla kullanıldı. Ancak, bu kentlerde “evet” oylarının yüzde 40’ların altına düşmemesi de dikkati çekti.

AK Parti’nin 2015 genel seçiminde yüzde 36.8 oy aldığı Adana ile yüzde 41 oy aldığı Antalya’da bu durum değişti. Her iki ilde de “hayır” öne geçti. Güneydoğu illerine bakıldığında “evet” oyu Şanlıurfa’da yüzde 71, Gaziantep’te ise yüzde 63 çıktı. Türkiye genelinde yüzde 86’lara ulaşan rekor katılımla gerçekleşen halk oylamasında, AK Parti’nin aldığı sonuç, partinin özellikle il teşkilatlarının yeniden şekillenmesine neden olacak. Genel bir analize göre, MHP’nin “evet” oyuna tabanını ikna edemediği, HDP’nin de “doğu gücünün” büyük oranda sürdüğü görüldü.

YSK kararının etkisi

Ne var ki 2014’te yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminin de sonuçlarını unutmamak gerek. Recep Tayyip Erdoğan, 2014’te 20 milyon 557 bin 774 vatandaşın oyuyla, yani yüzde 51,97 oranıyla Cumhurbaşkanı seçilmişti. Dün akşam saat 21.15 itibariyla yüzde 51,41 oranıyla “evet” oyununun kullanılmış olduğunun açıklanması, yeni bir yürütme sistemine geçirilirken üzerinde durulması gereken önemli bir ölçü.

2014’teki Cumhurbaşkanı seçimi için yapılan oylamaya yüzde 74,13 katılım varken, dünkü halkoylamasına katılım yüzde 84’e ulaştı.

Bu arada, sandık sonuçlarının ortaya çıkmasıyla birlikte akşam saatlerinde Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) aldığı karar, referandum sonuçlarının tartışılmasına neden oldu.

YSK Başkanı Sadi Güven, vatandaşın iradesinin sandığa doğru tecelli edebilmesi açısından “Tercih” mührü yerine “Evet” mührünün basıldığı oy pusulalarının da geçerli olmasına karar verildiğini bildirdi.

YSK’nın gün içinde aldığı yeni bir karar tartışmalara neden olurken özellikle CHP’nin büyük tepki aldı. YSK, referandumunda bazı seçmenlere mühürsüz oy pusulası ve zarf verildiği şikayetlerini değerlendirdi.

Kurul, mühürsüz oyların “dışarıdan getirilerek kullanıldığı kanıtlanmadığı sürece” geçerli sayılmasına karar verdi. Bu gelişme üzerine CHP de yurt genelindeki sandıkların büyük bölümüne itiraz etti.

Dikkat çeken bir diğer rakamsal veri ise geçersiz oy sayılarındaki artış.

1 Kasım 2015’te yapılan genel seçime göre, halk oylamasından daha fazla sayıda geçersiz oy kullanıldı.