Geçen ağustosta İstanbul Erenköy Gümrük Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren bir firmaya ait antrepoda tutulan, ayakkabı ithal eden firmanın getirdiği ayakkabılarda kanserojen madde olarak bilinen azor boyaya rastlandı. Yaklaşık 5 TIR’ı dolduran 25 bin 510 adet Çin menşeili ayakkabı için kanserojen madde içermesi nedeniyle ithalat izni verilmedi. Bunun üzerine ayakkabıların imhası için işlemlere başlandı.
Bu işlemler kapsamında Gümrük Müdürlüğü’nce 24 Ağustos’ta tespit yapılmasının ardından eşyalar imha amacıyla Kocaeli’ndeki İZAYDAŞ Atık İmha Tesisi’ne gönderilmek amacıyla yeniden TIR’lara yüklendi. Yüklenen TIR’lar güvenlik önlemleri altında 20 Ekim’de Kocaeli’ndeki imha tesisine getirildi. İmha işlemi için gereken onay kapsamında tesise gelen gümrük yetkilileri kanserojen madde içeren ayakkabıların tespitini yapmak için kolileri kontrol etmeye başladı.
Aynı marka olduğu tespit edildi
Bu sırada gümrük yetkililerini şaşırtan bir gelişme yaşandı. Doğrulama işlemi için açılan kolilerin içinde imha amacıyla gönderilen gerçek ayakkabıların olmadığı, piyasadan iade alınan kullanılmış, eski ve yırtık ayakkabıların bulunduğu görüldü. Yapılan ayrıntılı incelemede ayakkabıların, ithalatı gerçekleştirilen ayakkabılarla aynı marka olduğu tespit edildi. Bu tespitlerin ardından olay hem İstanbul Gümrükleri’ne hem de Ankara’ya bildirilirken, TIR’lar da imha işlemi yapılmaksızın yeniden Erenköy Gümrüğü’ne getirildi.
TSE izni de yok!
Yapılan incelemelerde aralarında çocuk ayakkabılarının da bulunduğu kanserli madde içeren ayakkabıların izine rastlanamadı. Ayrıca TIR’lardan çıkan eşyaların arasında birçok kente ait ürün iade formlarının bulunduğu anlaşıldı. İthal edilen ayakkabıların kanserojen madde taşıması nedeniyle TSE’den tareks uygunluğu alınamadığı ortaya çıktı. Olayın ortaya çıkmasıyla birlikte işlemler sırasında ayakkabıların bekletildiği antrepoyla ilgili inceleme başlatıldığı öğrenildi.
Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın tebliğine göre azor boya taşıyan ürünler ithalatı yasak olan ürünler arasında yer alıyor.
Başta Çin olmak üzere Uzakdoğu ülkelerince üretilen pek çok kırtasiye malzemesinde kullanıldığı bilinen Azor boyaların, kanserojen etki yaptığı klinik deneylerle tespit edildi. Bu boyaların, kırtasiye malzemelerinin yanı sıra tekstil ve ayakkabı sektöründe kullanılması ‘risk faktörü’ olarak tanımlanırken, bu tür maddelerin kanserojen etkisi uzun dönemde ortaya çıkıyor. Hayvanlar üzerinde geçmişte yapılan deneylerde, bu boyaların mesane kanseri gelişiminde etkili olduğu yönünde bilimsel tespitler yapıldı. Hassas bünyeli çocuklarda boyaların etkileri, ‘deride döküntüler’ tarzında görülürken, deri dökülmesine bağlı alerjik reaksiyonlar gelişebilir ve solunum sorunları oluşabilir. Özellikle azor boya maddelerinin bu ürünlerde kullanılması sonucu kanserojen etkiler ortaya çıkıyor.
(TOLGA ŞARDAN/MİLLİYET)