İstanbul
Sahra Altı Afrika'dan Güney Afrika Cumhuriyeti, Sudan ve Cibuti ile Kuzey Afrika ülkeleri İsrail'e karşı Filistin'e destek olurken; Kenya, Zambiya ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC) İsrail'in yanında yer aldı.
Nijerya, Uganda, Tanzanya ve Senegal gibi ülkelerden ise itidal çağrısı geldi.
Filistin ile İsrail arasındaki çatışmaya ilişkin 54 Afrika ülkesinin bulunduğu kıtada birçok ülke henüz açıklama yapmazken, Güney Afrika Cumhuriyeti’nde iktidar ve muhalefet partilerinin Filistin'e destek vermesi dikkati çekti.
Afrika Birliğinden (AfB) yapılan açıklamada, Filistinliler ile İsraillilerin derhal çatışmaları durdurması ve sivillerin hayatlarını korumak için koşulsuz olarak müzakere yapılması çağrısında bulunuldu.
Açıklamada, Filistinlilerin bağımsız ve egemen devlet talebinin reddedilmesinin krizin ana nedeni olduğuna işaret edildi.
"Güney Afrikalılar olarak her zaman Filistinlilerin yanındayız"
Güney Afrika Cumhuriyeti Uluslararası İlişkiler ve İşbirliği Bakanlığından yapılan açıklamada, yaşanan yeni çatışmalardan İsrail sorumlu tutuldu.
Açıklamada, bugün yaşanan krizin, İsrail tarafından Filistin topraklarının yasa dışı işgalinin devam etmesi ve yerleşim yerlerinin genişletilmesi ile Mescid-i Aksa'ya ve Hristiyanlara ait kutsal mekanlara saygısızlık ve Filistin halkına yönelik devam eden baskıdan kaynaklandığı değerlendirmesi yapıldı.
Güney Afrika'nın "uluslararası kabul görmüş 1967 sınırları içinde, başkenti Doğu Kudüs olan, İsrail ile barış içinde yan yana var olan Filistin devletinin kurulması amacında" olduğu vurgulanan açıklamada, Filistin sınırının belirlenmesi, Kudüs'ün statüsü ve siyasi tutukluların serbest bırakılması gibi öncelikli konuların çözümüne önem verilmesi gerektiği kaydedildi.
Güney Afrika Cumhuriyeti'nde 1994'ten beri iktidarda olan Afrika Ulusal Kongresi'nden (ANC) yapılan açıklamada, Filistin'deki İsrail işgalleri nedeniyle yaşanan hadiselerin "şaşırtıcı" olmadığına dikkati çekildi.
Açıklamada, İsrail'in Filistin'i işgal etmesi ve Yahudi yerleşimcileri Filistinlilerin topraklarına yerleştirmesinin uluslararası insan hakları hukukuna aykırı olduğu vurgulandı.
ANC sözcülerinden Muhammed Halid Sayid yaptığı açıklamada, Güney Afrikalılar olarak her zaman Filistinlilerin yanında olduklarını vurgulayarak, "Güney Afrika hükümeti ve iktidardaki ANC, İsrail terörünün hüküm sürdüğü bu dönemde, Filistin halkının ve özellikle Gazze halkının tamamen yanındadır. Bağımsız bir Filistin devleti çağrımızı yineliyoruz. İsrailli liderlerin savaş suçlularının tutuklanması yönünde de açık çağrıda bulunduk." ifadesini kullandı.
Güney Afrika'da beyaz karşıtlarından oluşan muhalefet partisi Ekonomik Özgürlük Savaşçıları (EFF) tarafından yapılan açıklamada da Filistin halkının kendi topraklarında yaşama hakkının ihlal edildiğine dikkati çekilerek, "Apartheid İsrail devletinin devam eden yayılmacı politikası provokasyondur." denildi.
Açıklamada, Filistinlilerin topraklarına yerleşim yeri kurulmasının BM kararlarına da aykırı olduğu kaydedildi.
Cibuti ve Sudan ile Kuzey Afrika ülkelerinden Filistin'e destek
Afrika ülkelerinden Cibuti ve Sudan ile Kuzey Afrika ülkelerinden Filistin’e destek geldi.
Cibuti hükümetinden yapılan açıklamada, Filistin topraklarında gelişen durumla ilgili derin endişe dile getirilerek, İsrail polisinin koruması altında Mescid-i Aksa'ya tekrarlanan saldırılar da dahil olmak üzere devam eden saldırılar ve Filistin halkının haklarına ve kutsal mekanlarına yönelik ihlallerin bugün yaşanan hadiselere neden olduğu belirtildi.
İsrail'in provokasyonlarına ve uluslararası hukuku apaçık ihlallerine son vermek için uluslararası topluma "acil eyleme geçme" çağrısı yapılan açıklamada, Cibuti'nin Filistin halkına özlemlerini gerçekleştirmeleri ve başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir devlet kurmaları da dahil olmak üzere tüm meşru haklarını elde etmeleri konusunda destek olacağı vurgulandı.
Sudan Dışişleri Bakanlığı, Filistin meselesine uluslararası ilginin azalmasının, bölgede şiddetin ve gerilimin sürmesine yol açtığına işaret etti.
Krize çözüm bulunamamasının, bölgeyi büyük bedeller ödenerek yeni bir istikrarsızlık dönemine sürükleyeceğine vurgu yapılarak, "Sudan, Filistin halkının bağımsız devlet kurma meşru haklarına verdiği desteği yineliyor. Masum sivillerin korunması çağrısında bulunuyor." ifadesi kullanıldı.
Kuzey Afrika ülkelerinden Fas, Mısır, Tunus, Cezayir ve Libya da Filistin’e destek veren ülkeler arasında yer aldı.
Kenya, Zambiya ve KDC'den İsrail'e destek
Afrika’da İsrail’e destek veren ülkeler arasında Kenya, Zambiya ve KDC sıralandı.
Kenya Devlet Başkanı William Ruto, İsrail'e destek vererek, "Kenya, İsrail devlet ile dayanışma içinde dünyanın geri kalanına katılıyor ve ülkedeki masum sivillere yönelik saldırıları kesin bir şekilde kınıyor." ifadesini kullandı.
İsrail ile Filistin arasındaki meselenin karmaşık ve hassas olduğunu belirten Ruto, şiddetin azaltılması çağrısında bulundu.
KDC Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamada, İsrail'e yönelik saldırılar kınanarak, KDC hükümeti ve halkının İsrail ile dayanışma içinde olduğu vurgulandı.
Açıklamada, "Cumhurbaşkanı Felix Tshisekedi, ağır can kaybı ve yaralanmalara neden olan İsrail'e yönelik terör saldırısını sert bir dille kınıyor. KDC ve İsrail, her türlü terörizmle mücadele etmek için birleşiyor." ifadesi kullanıldı.
Zambiya Dışişleri Bakanı Stanley Kakubo, Hamas saldırılarını kınayan bir açıklama yaparak, İsrail'e destek verdi.
Kakubo, "İsrail'e yönelik son dönemde yaşanan ve maalesef can kayıplarına yol açan saldırıları şiddetle kınıyoruz. Uluslararası çatışmaların çözümü için diplomatik yollara başvurmanın gerekliliğini vurgulamaya devam ediyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Afrika ülkelerinden "müzakere" çağrısı
Nijerya ve Tanzanya, çatışmaların sivilleri olumsuz etkilediğine dikkati çekerek, "müzakere ve barışçıl çözüm" çağrısı yaptı.
Uganda Devlet Başkanı Yoweri Museveni, İsrail ve Filistin'de yeniden şiddet olaylarının ortaya çıkmasının üzüntü verici bir durum olduğunu belirterek, savaşan tarafların sivilleri hedef almasını kınadı.
Senegal Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, İsrail ve Filistin arasındaki gerilimden endişe duyulduğu belirtilerek, taraflara, "insani durumu daha da kötüleştirmekten kaçınılması ve itidal" çağrısı yapıldı.
Açıklamada, Birleşmiş Milletler Filistin Halkının Vazgeçilmez Haklarının Kullanılması Komitesine Başkanlık eden Senegal'in iki devletli çözümü desteklediği hatırlatıldı.
AA