Kayseri
Erciyes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Çalış ile yerli Kovid-19 aşısı TURKOVAC'ı geliştiren Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Meclis Toplantısı'na katılarak, aşının geçirdiği süreci anlattı..
TURKOVAC aşısının geçirdiği süreci belediye meclis üyeleriyle paylaşan Çalış, bunu bir serüven olarak niteleyerek, "Gerçekten 20 aylık müthiş bir çalışmanın eseri bu. Aykut Hoca ile konuşurken belgesel olsa 2 saatlik, kitap olsa 2 ciltlik kitap olur diye düşünüyoruz. Yaşadıklarımız, çalışmalarımız bu dönemdeki olumlu, olumsuz yaşadığımız birtakım şeyler ama sonunda şükür sonuca ulaştık." diye konuştu.
Çalış, aşının acil kullanım onayı almasının sürecin dönüm noktası olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
"Biz aşımıza ilk günden beri güveniyorduk. Aykut Hoca 2020 yılının mart ayında yanıma geldi, pandemi Türkiye'de henüz yoktu, Wuhan'dan Türkiye'ye yeni yeni geliyordu. 'Hocam bunu Türkiye'de birkaç merkez yapabilir, biri de biziz' dedi. Ben bunu duyunca gurur duydum. Zaten İyi Klinik Uygulama Araştırma Merkezi'nin (İKUM) önemini biliyorduk çünkü daha önce KKKA aşısının da faz-1 çalışması yapılmıştı. Direkt çalışmaya başlıyoruz dedim. Biz aslında preklinik çalışmaya o zamandan başladık. Virüs izolasyonu çalışmaları başladı ve biliyorsunuz virüsü ilk izole eden, gen haritasını çıkaran Aykut Hoca oldu. Daha sonra süreç hızlandı. Biz kendimiz bilimsel araştırma projemizden hemen bir destek vererek bu çalışmaları başlatmış olduk. Sonrasında TÜBİTAK bünyesinde Sanayi ve Sağlık Bakanlığının grupları oluştu. Sonuçta da Sağlık Bakanlığının çağrısının içerisinde olan üniversitelerden biriydik. TÜSEB desteği geldi arkasından. Biz zaten destek vermiştik ve preklinik çalışma yarıya gelmişti neredeyse."
Faz-1 ve faz-2 aşamasının da ERÜ bünyesinde yapıldığını anlatan Çalış, hem İKUM hem de Aşı Uygulama ve Araştırma Merkezi'nin Türkiye'de alanlarında ilk ve kaliteli merkezler olduğunu dile getirdi.
Çalış, İKUM'un önemine dikkati çekerek, "1300'e yakın dünya devi ilaç firmalarının faz çalışmalarının yapıldığı merkezdi. Bu merkezler işin hızlı gitmesi açısından önemliydi. Faz-1 ve faz-2'yi başarıyla tamamladık hem etkinlik hem de güvenlik yönünden güzel sonuç aldık. Bu süreç içinde biz aşımızı TÜSEB'e yani devletimize devretmiş olduk. Faz-3 aşaması zaten daha kapsamlı bir süreç, maddi anlamda daha büyük boyutu olan bir süreç. Sağlık Bakanlığının yürütmesi tabii ki daha uygundu. Faz-3 çalışması belirli bir aşamaya geldikten sonra, veriler ortaya çıktıktan sonra yakın zamanda acil kullanım onayı aldı." ifadelerini kullandı.
Süreç çok kaliteli yürütüldü
Aşı geliştirme sürecinin çok kaliteli bir şekilde yürütüldüğüne değinen Çalış, "Öyle ki kamuoyunun 'nerede kaldınız' baskısına rağmen Aykut Hoca öyle bir bilim adamı ki kaliteden asla taviz vermez. Gerekirse 1-2 ay sonra olsun ama doğrusu, iyisi olsun. Merkezlerimiz de böyle zaten. Dünya devi bir şirketin şu an faz-1 çalışması İKUM'da yapılıyor. Gerçekten bu süreç kaliteli bir şekilde yapıldı. Dünya Sağlık Örgütü'nde her türlü aşama kayıt altında. Aykut Hoca ve ekibine teşekkür ediyorum. Gecenin 2-3'ünde bu konuda çok telefonda konuştuk. Marifet iltifata tabidir. Hiç ummadığımız ülkelerden, illerden tebrikler geliyor. Devlet büyüklerimizden tebrikler geliyor." değerlendirmesinde bulundu.
Büyükşehir Belediye Başkanı Memduh Büyükkılıç da TURKOVAC aşısını geliştiren Prof. Dr. Aykut Özdarendeli'nin isminin yeni bir caddeye verilmesini mecliste önereceklerini belirtti.
Özdarendeli'nin ismi yeni bir caddeye verilecek!
Prof. Dr. Özdarendeli ise Büyükşehir Belediye Başkanı Büyükkılıç'ın sürecin başından bu yana kendilerini yalnız bırakmadığını, moral ve motivasyon verdiğini dile getirdi.
Özdarendeli, "TURKOVAC, ERÜ bünyesinde rektörümüzün büyük destekleriyle Sağlık Bakanlığının destekleriyle ortaya çıkan bir üründür. Yaklaşık 20 aylık bir süreç sonunda acil kullanım onayını aldı. Umut ediyoruz ki bundan sonra da yaygın kullanımla birlikte hem milletimize hem de daha yüksek ölçekli üretimle aşıya ihtiyaç duyan ve talep eden ülkelere de şifa olacaktır." ifadelerini kullandı.
Özdarendeli, isminin caddeye verilecek olmasından dolayı duygulandığını belirterek teşekkür etti.
ERÜ'ye ve bütün ekibine teşekkür eden Özdarendeli, "Ben aslında o ekibi temsil ediyorum. 500'ün üzerinde bu konuda farklı alanlarda çalışan bir ekipten söz ediyoruz, üretim süreci de dahil. Onlara da teşekkür ediyorum" dedi.
Konuşmaların ardından Büyükkılıç, Rektör Prof. Dr. Çalış'a ve TURKOVAC'ı geliştiren Prof. Dr. Özdarendeli'ye plaket takdim etti.
Meclis toplantısında Özdarendeli'nin isminin kentteki yeni bir caddeye verilmesi kararlaştırıldı.
AA