Ankara
Türkiye, 2023 yılı sonu itibarıyla Özbekistan'ın en büyük 4'üncü ticaret ortağı olarak yer alıyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev başkanlığında bu yıl Ankara'da yapılması planlanan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi toplantısıyla iki ülke arasındaki ilişkilerin daha da geliştirilmesi amaçlanıyor.
Son dönemde atılan adımların ikili ticari ilişkilere artış olarak yansıması dikkati çekti. Ülkeler arası dış ticaret yapan firmaların sayısı 2017-2023 döneminde yüzde 144 artış gösterdi. Özbekistan'da geçen yıl sonu itibarıyla Türkiye'den 5 bin 706 firma ihracatçı, 707 firma da ithalatçı konumunda yer aldı.
Firmaların artışıyla dış ticaret hacmindeki yükseliş de verilere yansıdı. Türkiye'den 2019'da Özbekistan'a 1 milyar 232,1 milyon dolarlık ürün ihraç edilirken bu tutar 2020'de 1 milyar 154,1 milyon dolar oldu. İhracat 2021'de bir önceki yıla kıyasla yüzde 59,6 artarak 1 milyar 841,6 milyon dolara yükseldi.
Türkiye'den 2022'de 1 milyar 877,5 milyon dolarlık ürün Özbekistan'a ihraç edilirken bu tutar geçen yıl 1 milyar 871,3 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Ticarette yeni rota 5 Milyar Dolar
Türkiye'nin Özbekistan'dan ithalatı söz konusu 5 yıllık dönemde dalgalı seyretti. İthalat 2019'da 1 milyar 140,2 milyon dolar seviyesinden 2020'de 970 milyon dolara geriledi. Sonraki yıl ithalat 1 milyar 800 milyon dolara kadar yükseldi. Türkiye'nin ülkeden yaptığı ithalat 2022'de 1 milyar 682,5 milyon dolar, geçen yıl da 1 milyar 209,2 milyon dolar olarak kayıtlara geçti.
Böylece iki ülke arasındaki ticaret hacmi son olarak 3 milyar 80,5 milyon doları buldu. Türkiye ile Özbekistan arasındaki dış ticaret hacminin ilk aşamada 5 milyar dolara çıkarılması hedefleniyor.
İhracatta makineler, ithalatta bakır eşyalar öne çıkıyor
Türkiye'nin ülkeye ihraç ettiği ürünler arasında geçen yıl 540,1 milyon dolarla makineler, mekanik cihazlar, aletler ve bunların aksam ve parçaları ilk sırada yer aldı.
Bu ürünleri 131,4 milyon dolarla elektrikli makine ve cihazlar ile bunların aksam, parça ve aksesuarları, 117 milyon dolarla plastikler ve mamulleri, 88,5 milyon dolarla boyalar, pigmentler, vernikler, macunlar ve mürekkepler izledi.
Özbekistan'dan ise en çok bakır ve bakırdan eşya ithal edildi. Bu ürünlerden geçen yıl 473,6 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirildi. Söz konusu ürünü 340,3 milyon dolarla pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat ürünleri izledi.
Özbekistan'a geçen yıl gerçekleştirilen yabancı yatırımların yüzde 6,4'ünü Türkiye'den yapılanlar oluşturdu. Türkiye, geçen yılki yatırımlar bazında Çin, Rusya ve Suudi Arabistan'dan sonra ülkedeki en büyük yatırımcı konumunda yer alıyor.
"Özbekistan'da 1900 Türk firması faaliyette"
DEİK Türkiye-Özbekistan İş Konseyi Başkanı Özgür Onur Özgüven, AA muhabirine, iki ülke arasındaki ilişkilere ilişkin değerlendirmede bulundu.
Şevket Mirziyoyev'in Özbekistan Cumhurbaşkanı olduktan sonra ülkenin kapılarını dünyaya açtığını belirten Özgüven, "Bizim öncesinde hem siyasi hem ekonomik ilişkilerimiz çok iyi değildi. Ondan sonra Cumhurbaşkanı'mız Recep Tayyip Erdoğan iyi bir diyalog sağlayınca ilişkiler ciddi anlamda gelişti. Ülke insanı Türkiye'ye sıcak bakıyordu. Tercihlerini de Türkiye'den yana kullanmaya başladılar. Dolayısıyla ilişkiler üst düzeye çıkmaya başladı. Bu ekonomik anlamda da göstergelere yansıdı." diye konuştu.
Ticaret hacmindeki artışa dikkati çeken Özgüven, hacimde zirveyi gördükten sonra Özbekistan'ın gümrük anlaşmalarına ilişkin Çin ve Rusya kaynaklı düşüş yaşandığını anlattı.
Özgüven, iki ülke arasında Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyinin 3'üncü toplantısının yapılacağını dile getirerek, "Burada alınacak kararların ticaret hacmini geliştireceğini umuyoruz." dedi.
Türkiye ile Özbekistan arasındaki ticaret hacmi hedefine ilişkin bilgi veren Özgüven, "İlk aşamada 5 milyar dolar, ikinci aşamada 10 milyar dolarlık dış ticaret hedefi var. Özbekistan'ın gümrük anlaşmalarından kaynaklı çeşitli engeller olsa da bunları aşarsak ticaret hacminin artacağını düşünüyoruz." görüşünü aktardı.
Özgüven, Özbekistan'daki Türk yatırımlarına ilişkin de şunları kaydetti:
"Özbekistan'da faaliyette olan kayıtlı 1900 Türk firması var. Bunların da yatırımları yaklaşık 1,7 milyar dolar seviyesinde. Bunun dışında Türk müteahhitlerinin üstlendiği projeler 7,2 milyar dolar seviyesinde şu an. Bu projeler genelde altyapı, üstyapı ağırlıklı ama çoğunluğu üstyapı."
AA