ŞÜPHELİ VEYA SANIĞIN BEDEN MUAYENESİ

Yürürlükten kaldırılan 1412 sayılı CMUK’da ayrıntılı olarak düzenlenmeyen beden muayenesi, 5271 sayılı CMK’da detaylı bir düzenlemeye konu olmuştur.

Beden muayenesi, şüpheli veya sanığın iç beden muayenesi ve vücudundan kan, saç, tükürük, tırnak, cinsel salgı ve benzeri örnekler alınmasıdır. CMK’nın 75’inci maddesinde dile getirilen beden muayenesi ile gelişen teknolojiden yararlanılarak işlenen suçun delillerine ulaşılması hedeflenmiştir. Şüpheli veya sanığın vücudundan alınan örnekler ile olay yerinde ele geçirilen maddelerin karşılaştırılması suretiyle gerçek ortaya çıkarılacaktır. İç tıbbi muayenenin yapılmasında ve vücuttan örnek alınmasında temel koşul şüpheli veya sanığın sağlığını tehlikeye düşürmemek ve cerrahi müdahalede bulunmamaktır. Yani sağlığı tehlikeye sokarak veya cerrahi müdahale ile parça alınması yasaktır. İç beden muayenesi veya örnek alınmasına, zorunlu ve başka suretle delil elde etme olasılığının bulunmaması halinde başvurulmalıdır. Delil elde etmenin başka çaresi varsa, bu işlemlere başvurulmaması daha doğru olacaktır.        

Beden muayenesi Cumhuriyet Savcısı ve mağdurun istekte bulunmasıyla gerçekleştirilebileceği gibi re’sen de yapılabilir. İşlemlerin yapılmasına mahkeme veya hâkim tarafından karar verilir. Ancak gecikmesinde sakınca olan hallerde Cumhuriyet Savcısı'nın da karar verme yetkisi vardır. Ancak Cumhuriyet Savcısı bu kararını yirmi dört saat içinde hâkim veya mahkemenin onayına sunmak zorundadır. Hâkim veya mahkeme önüne gelen Cumhuriyet Savcısı'nın beden muayenesi konusundaki kararını yirmi dört saat içinde inceleyip karar vermek zorundadır. Onaylanmayan Cumhuriyet Savcısı kararı hükümsüz kalır ve elde edilen deliller kullanılamaz.

İç beden muayenesi ve örnek alınması hekim tarafından veya sağlık mesleği mensubu diğer kişiler tarafından gerçekleştirilir. İç beden muayenesi veya vücuttan örnek alınması tüm suçlar için söz konusu değildir. Üst sınırı iki yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda şüpheli veya sanık üzerinde iç beden muayenesi yapılamaz. Kan, saç, tükürük, cinsel salgı gibi örnek alınamaz. (bkz;terazi hukuk dergisi mayıs 2007)