Büyükekşi, Bolu'daki bir otelde düzenlenen 2022-2023 Sezonu Merkez Hakem Kurulu (MHK) Yaz Semineri'nin açılış töreninde yaptığı konuşmada, ham madde, sermaye, emek ve girişim olmadan hiçbir şey üretmenin mümkün olmadığını ancak tüm bu faktörler arasındaki farkı oluşturan yegane kaynağın insan olduğunu söyledi.

Bilimsel çalışmaların, kurumların başarısında maddi sermayeden çok insanın psikolojik sermayesinin belirleyici olduğunu gösterdiğine işaret eden Büyükekşi, kurumun içinde psikolojik sermaye ne kadar yüksekse o kurumun o kadar kolay yükselebileceğini aktardı.

Büyükekşi, hakemlere bugüne kadar sadece fiziki testlerin yapıldığını belirterek, şöyle devam etti:

"Bu konuda İstanbul Üniversitesi bizim paydaşımız. İş birliğimizle iki günden beri hakemlerimize 10 ayrı testi içeren psikoteknik testler yapıyorlar. Eksiklerini belirleyip bu konuda gelişmeler sağlayacağız. Bu testlerin, hakemlikteki rekabetin ve seviyenin artırılmasına çok büyük katkı sağlayacağına inanıyoruz. Psikoteknik analizler, bir eleme veya sınıflama çalışması kesinlikle değildir. Mevcut insan varlığını çok boyutlu olarak keşfetmektir. Geleceğe ulaştıracak yolun doğru inşası için gereken en etkili yöntem ve araçları belirlemeye olanak sağlayacak verileri elde edebilmek içindir. Elde edilen veriler kesinlikle ve kesinlikle gizli kalacaktır. Hakemlerimizin hak ve özgürlükleri dikkate alınarak ayrı ayrı hocalarımız tarafından analiz edilecek. Özellikle bu konuda yapılan çalışmalar üniversitemizin güvencesi altında."

Gözlemci raporlarında birkaç yıldır sözel raporların kullanıldığını dile getiren Büyükekşi, "Bu sezondan itibaren tekrar sayısal rapora geçiyoruz. Bu sayısal raporlar maç bittikten sonra dijital uygulama üzerinden 3 saat içerisinde merkeze gönderilecek ve merkezde ana sisteme otomatikman aktarılacak. Aynı şekilde hakem atamalarında da modern yazılımlardan faydalanarak insan inisiyatifini minimuma indireceğiz. Son bir yıla baktığımızda Türk hakemliği belki hiç olmadığı kadar tartışmaların odağında kaldı. Yaşananlar, sizleri de futbolumuzu da olumsuz etkiledi. Ben ve yönetim kurulu arkadaşlarım bu sezonda tüm bu olumsuzlukların sizlerin kanalıyla olumluya dönüştürüleceğini umuyoruz." diye konuştu.

"VAR ve saha hakemliği arasındaki ücret farklarını ortadan kaldırıyoruz"

Büyükekşi, yabancı hakemlere kapının açıldığı yönünde yanlış algının olduğunu vurgulayarak, yabancı hakem getirmek için değil, ihtiyaç olması durumunda VAR hakemi getirmek için karar aldıklarını kaydetti.

Öğrencilerin Erasmus modeli gibi elit hakemleri de özellikle UEFA'ya kayıtlı ülkelerle değiştirmek için çalışma yaptıklarını anlatan Büyükekşi, hakemlerin yurt dışına gidip maç yönetmesi, yabancı hakemlerin de Türkiye'de maç yönetmesi konusunda karar aldıklarını, bunun dışında başka bir kararlarının olmadığını ifade etti.

Türk hakemlerine sonuna kadar güvendiklerinin altını çizen Büyükekşi, "Özellikle VAR ve saha hakeminin ayrılması bizim açımızdan son derece önemli. Çünkü geçtiğimiz yıl baktık ki bazı hakemlerimiz üç gün önce VAR'da, üç gün sonra sahada... İnanılmaz bir trafik içerisinde maç yönetmişler, bunun da birçok kesimden tepki aldığını gördük. O yüzden VAR ve saha hakemlerini ayırma kararı aldık ki çok faydalı olacağını düşünüyoruz. Hakemlerimizin bu konuda mutlaka ve mutlaka çok daha iyi deneyimlerinin olacağını tahmin ediyoruz çünkü her konuda gittikçe uzmanlaşmaya ihtiyaç var. VAR hakemleri de bu konuda çok daha uzman hale gelecek diye düşünüyoruz." ifadelerini kullandı.

Büyükekşi, ikinci gözlemci uygulamasının Türkiye'de ilk defa gerçekleşeceğini anımsatarak, iki gözlemcinin verdiği notun ortalamasının alınacağını, böylelikle hakem ve gözlemciliğe yeni bir çehre kazandıracaklarını söyledi.

VAR ve saha hakemi arasında ücret açısından büyük bir farklılık olduğuna değinen Büyükekşi, "Şu anda bunu da ortadan kaldırıyoruz. VAR hakemliğini de cazip hale getiriyoruz." diye konuştu.

"Birlikte yepyeni standartlar inşa edeceğiz"

Büyükekşi, hakemlerin rekabete dayanan sporlardaki rolünün tartışılmaz olduğunu belirterek, "Maç günlerinde birden fazla stres kaynağıyla başa çıkabilmek, sakin kalmak, kararlarını güvenilir bir şekilde iletmek zorundalar. Bu da empati, öz güven, etkili iletişim ve oyun yönetimi becerisini gerektiriyor. Hakemler tarafsızlık ve sportmenlikle özleştirilen, oyunun ruhunu izleyenlere ve oyunculara aktaran birer rol modelidir. Tüm baskılara rağmen cesurca karar veren, tutarlı davranan ve iletişimini doğru kurabilen hakemler tüm sporseverlerin gözünde gerçek rehberler olacak." ifadelerini kullandı.

Hakemlerin yemin etmeleri ve kendilerinden mal beyanı alınmasının nedeninin onları korumak olduğunu vurgulayan Büyükekşi, Türk hakemlerine sonuna kadar güvendiğini ve birlikte yepyeni standartlar inşa edeceklerini kaydetti.

Bunu yaparken teknolojiden azami şekilde istifade edeceklerine işaret eden Büyükekşi, verilerin toplanmasının ardından yapay zekayla ilgili çok güzel işler yapacaklarını anlattı.

Haksız eleştirilere karşı hakemleri koruyacaklarını aktaran Büyükekşi, "Bizlerden kaynaklanan hatalar da varsa tarafsız ve ölçülebilir metotları devreye alarak herkesten önce biz tespit edeceğiz. Hatamız varsa kabul edeceğiz, hatamız yoksa tam tersi sizleri savunacağız. Bu nedenle bu tip yeni uygulamaların sizler tarafından kesinlikle güvensizlik olarak algılanmaması lazım. Aksine tüm yaptığımız şeyler sizlere olan güvenimizin son derece önemli olan bir göstergesidir. Bu vesileyle şu müjdeyi de sizlere vermek istiyorum. Türkiye Futbol Federasyonu Yönetim Kurulu olarak yaptığımız değerlendirmeler sonucunda yeni sezonla birlikte 2017 yılından beri yapılmayan ücret zamlarında çok önemli iyileştirmeler yaptık. VAR hakemlerimize de maddi ve manevi bu desteği veriyoruz." açıklamasında bulundu.

"14 Kasım'ın sonunda alt ve üst klasmanları tekrar belirleyeceğiz"

Herkese eşit şans verilmesi adına klasmanları dondurduklarını aktaran Büyükekşi, "14 Kasım'a kadar bir sürecimiz var. Bu süre içerisinde hakem ve gözlemcilerimizin performansları son derece önemli. Herkes sıfır noktasından başlayacak. Geçtiğimiz yılki performansları dikkate almayacağız. 14 haftalık performansa göre, 14 Kasım'ın sonunda alt ve üst klasmanları tekrar belirleyeceğiz. Onun için bu süre içerisinde yapılacak çalışmalar son derece önemli." şeklinde konuştu.

Büyükekşi, hakem eğitimlerine çok daha fazla önem vereceklerinin altını çizerek, fair play konusunun Türk futbolunda önemli bir yere sahip olduğunu bildirdi.

TFF olarak fair play duygusunun önce saha içindekilerde, sonra da her taraftarın, kulüp başkanlarının, futbolcuların, medya mensuplarının zihninde ve kalbinde oluşmasını istediklerine dikkati çeken Büyükekşi, bunun için hakemlere güvendiklerini sözlerine ekledi.

MHK Başkanı Çelik: Bu sezon Türk hakemliğinde tarihi uygulamalara tanıklık edilecek

Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Merkez Hakem Kurulu (MHK) Başkanı Sabri Çelik ise 47 yıldır mensubu olmaktan gurur duyduğu hakem camiasında pek çok görevde bulunduğunu, hem sahada hem saha dışında hakemliğe hizmet ettiğini söyledi.

Yeni göreve gelen TFF Başkanı Mehmet Büyükekşi ve yönetim kuruluna başarı dileyen Çelik, "Sayın başkanımızın hemen her konuşmasında bahsettiği ana tema olan güven, adalet, eşitlik ve şeffaflık konusunda biz de oldukça hassas seviyedeyiz. Yıllarca hakem camiasının üzerine yıkılmaya çalışılan bu kronik güven sorununu, TFF ile el birliğiyle aşacağımıza inanıyorum. Şeffaf olacağız, objektif olacağız, bilimsel verilerle çalışacağız, eğitime ve gelişime her zamankinden daha fazla önem göstereceğiz." diye konuştu.

"Süper Lig atamalarını hibrit sistemle yapacağız"

Yeni sezona pek çok yenilikle girildiğini aktaran Çelik, şöyle devam etti:

"Süper Lig atamalarını hibrit sistemle yapacağız. Yazılan ve test edilen bir uygulamayla 3 ayrı havuzda toplanılan 40 ayrı kaynak ile atamalar otomatik olarak önümüze gelecek. MHK takdiri ancak çok zorunlu olursa devreye girecek. Bu programın detaylarını şeffaflık adına futbol paydaşlarına açmaya hazırız. Eğitim konusuna gelince, yabancı hakem eğitimcimiz UEFA Hakem Kurulu Başkanı Roberto Rossetti'nin yardımcısı Hugh Dallas oldu. Bu konuda federasyonumuz kendisiyle anlaştı. 12 yıldır UEFA Hakem Kurulunda görev yapan Dallas'ın deneyimlerinden faydalanacağız. Kendisi bir operasyon geçirdiği için gelemedi ama sizlere çevrim içi hitap edecek. Ayrıca, bu seminerde UEFA VAR eğitimcisi bize UEFA'nın VAR yaklaşımını ilk ağızdan aktaracak. Sezon boyunca uygulayacağımız VAR çizgisi, UEFA'nın çizgisiyle aynı olacaktır."

Çelik, bu sezon Türk hakemliğinde tarihi uygulamalara hep birlikte tanıklık edeceklerini vurgulayarak, "Gerekirse bazı Avrupa ülkeleri ile UEFA ve CONMEBOL arasında yapılan hakem değişim programını biz de uygulama arzusundayız. Bu sadece elit ve birinci kategori hakemleri kapsayacak. Karşılıklılık ilkesi ön planda olacak. Artık hakemlik adına yeni bir dünya açılıyor." diye konuştu.

FIFA'da yapılan uygulamaya benzer şekilde ayrı VAR kadrosu kuracaklarına da değinen Çelik, "Bunun için yaptığımız çeşitli çalışmaları tamamladık. Bu çalışmalarda mümkün olduğu kadar herkesin fikrini ve onayını almak, temel prensibimiz oldu. Sahadaki hakemlerimiz artık sadece sahaya yoğunlaşacak. Hem sahada hem VAR'da bulunarak konsantrasyonlarını kaybetmeyecekler. Ayrıca, gerekli olduğunda diğer ülkelerden de VAR hakemleri devreye sokulacak." ifadelerini kullandı.

"Bu sezon iki gözlemci müsabakaları izleyecek"

Bu sezondan itibaren biri statta biri Riva'da olmak üzere iki gözlemcinin müsabakaları izleyeceğini aktaran Çelik, şunları söyledi:

"Daha hassas değerlendirme için yapılan bu model, hakem gelişimine de katkı sağlayacaktır. Her iki gözlemcinin not ortalaması, hakemin notu olacaktır. Gözlemci raporunda da sayısal sisteme geçilecektir. Bu nedenle temininde güçlük çekilen Süper Lig gözlemci yaşını da UEFA yaşı olan 70'e yükselttik. Çünkü Süper Lig'de kariyerini tamamlayan hakemlerin neredeyse tamamı, VAR hakemi olarak devam istiyor. 5 yıl içinde mevcut gözlemci kadrosu yarı yarıya inecek. Bu kadroyu ayrıca bir alt kadrodan tamamlamayı da düşünüyoruz."

Çelik, hakemlerin arkasında duran yönetim anlayışı oldukça, kulüp eleştirilerinin sadece oyun alanı içinde kalması sağlandıkça başarıların artacağına inandığını belirterek, her hatadan ders çıkaran, bu hataları eğitimle azaltmaya çalışan reflekste olacaklarını kaydetti.

Toplantının ardından TFF MHK Eğitim Danışmanı Hugh Dallas, yapılan çalışmalar hakkında bilgi verdi.

Ayrıca UEFA VAR Eğitimcisi Pawel Gil tarafından UEFA'nın VAR yaklaşımı anlatıldı.

Konuşmaların ardından bu sene yaş haddinden hakemliği sona eren Fırat Aydınus ve Orkun Aktaş ile Türkiye'de hakemliği bıraktığını açıklayan Bahattin Duran ile Tarık Ongun'a, TFF Başkanı Büyükekşi tarafından plaket ve tüm Süper Lig hakemlerinin imzaladığı hakem forması hediye edildi.

AA