Türk Polis Teşkilatının temelleri, 10 Nisan 1845'te İstanbul'da, "Polis" adında bir teşkilatın kurulmasıyla atıldı.

Yeni kurulan polis teşkilatının görevleri, yine aynı tarihte yayımlanan "Polis Nizamnamesi"nde yer aldı.

Tanzimat ve Islahat hareketleri çerçevesinde, Avrupa'daki örneklere göre bir polis teşkilatı kurulmasına yönelik atılacak adımlara, 1876'da birinci meşrutiyetin ilanından sonra oluşan hükümet programında yer verildi. Program doğrultusunda 1879'da "Zaptiye Nezareti" kuruldu.

Emniyet Genel Müdürlüğü'nün bugünkü görevlerini yürüten "Zaptiye Nezareti", 1909'da kaldırılarak yerine "Dahiliye Nezareti"ne bağlı ve polis işlerinin yürütülmesiyle görevli "Emniyeti Umumiye Müdürlüğü" ve İstanbul vilayetine bağlı bir polis müdüriyeti oluşturuldu.

Emniyeti Umumiye Müdürlüğünün görevi, 9 Aralık 1913'te çıkarılan "Dahiliye Nezareti Teşkilat Nizamnamesi"nde, "Memleketin emniyet ve inzibatına taalluk eden her türlü umum ve muamelatı takip ve o babtaki muhaberat ile polis teşkilat ve mekteplerini idare etmek." olarak belirlendi.

Emniyet Teşkilatının ilk birimleri

Emniyeti Umumiye Müdürlüğü, başlangıçta "emniyet", "memurin", "levazım", "muhasebe" ve "tahribat" şubelerinden oluştu. İlerleyen tarihlerde bunlara "heyet-i istihbariye", "seyrüsefer", "ecanip" ve "takibat-ı adliye" gibi birimler eklendi.

Polis Nizamnamesinin, 21 Mayıs 1913'te çıkarılmasıyla, polisin örgütlenmesi, görev ve yetkileri, derece, sınıf, mesleğe giriş, yükselme ve diğer tüm özlük işleri, soruşturma, yargılama, istifa, tayin, izin, cezalandırma, levazım işleri, kıyafeti ve davranış biçimleri ile polis karakolları ve görevleri yeniden düzenlendi.

Polisin, piyade, süvari ve sivil olmak üzere 3 sınıfa ayrıldığı bu nizamnamede, Başkent Polis Teşkilatı, diğer illerden ayrı düşünüldü, illerde polis müdürlüğü kurulacağı, liva ve kazalarda birer amirin yönetiminde yeteri kadar polis bulunduracağı belirtildi.

Teşkilatlandırma çalışmaları milletvekili Durak Bey ile başladı

Kurtuluş Savaşı'nda başarılı olunmasının ardından İstanbul'u da yönetimi altına alan milli hükümet, Osmanlı Devleti'nin "Emniyeti Umumiye Müdürlüğü"nü, "İstanbul Polis Müdürlüğü" haline dönüştürdü.

Böylece Mondros Mütarekesi ve Kurtuluş Savaşı koşullarının, Anadolu'da ortaya çıkardığı ikili polis sistemi teke indirgenerek, bütünlük sağlandı.

Ankara'da milli hükümetin kurulmasının ardından ise "Emniyeti Umumiye Müdürlüğü", bir dönemde müdürlük koltuğunda da oturan Erzurum Milletvekili Mustafa Durak Bey tarafından 1920'de teşkilatlandırılmaya başlandı.

Cumhuriyet döneminde, ilk Emniyet Umum Müdürlüğünü ise 24 Ekim 1923-6 Şubat 1924 tarihlerinde İsmail Hamit Oktay yaptı.

29 Ekim 1923'te Cumhuriyet ilan edilirken zayıf bir polis teşkilatını devralan Türkiye Cumhuriyeti, aradan geçen yıllarda sağladığı imkanlarla, ulusal ve uluslararası alanda başarılı çalışmalara imza atan Türk Polis Teşkilatını oluşturmayı başardı.

Türk polisi, bugün özgürlük ve güvenlik dengesi temelinde, hukuk devleti ilkeleri ve insan hakları perspektifiyle, çağın teknolojik gelişmelerini yakından takip ederek, vatandaşların can ve mal güvenliğini sağlamak için 7 gün 24 saat özveriyle çalışıyor.

Vatandaşın güvenliği yaklaşık 329 bin emniyet mensubuna emanet

Türk Polis Teşkilatı, 2020 sonu verilerine göre, 328 bin 963 personeliyle hizmet veriyor.

Emniyet personelinin 313 bin 215'i emniyet hizmetleri, 15 bin 748'i ise diğer hizmet sınıflarından oluşuyor.

Emniyet hizmetleri sınıfının yüzde 6,6'sını polis amirleri, yüzde 84,1'ini polis memurları, yüzde 9,3'ünü ise çarşı ve mahalle bekçileri oluşturuyor.

Emniyet Teşkilatı bünyesinde 1, 2, 3 ve 4. sınıf olarak 3 bin 499 emniyet müdürü, 553 emniyet amiri, 554 başkomiser, 4 bin 707 komiser, 11 bin 250 komiser yardımcısı, 2 bin 214 kıdemli başpolis memuru, 1894 başpolis memuru, 259 bin 302 polis memuru, 29 bin 242 çarşı ve mahalle bekçisi görev yapıyor.

Polislerin yüzde 93'ü erkek, yüzde 7'si ise kadınlardan oluşuyor.

Personelin Eğitim Durumu

Teşkilatta 940 ortaöğretim, 32 bin 574 lise, 279 bin 701 yüksekokul ve üzeri eğitim seviyesine sahip personel çalışıyor.

Temel amacı, halkın huzur ve güvenliğini sağlamak olan Emniyet Teşkilatı, "kaliteli hizmet sunmanın nitelikli ve eğitimli insan gücüyle mümkün olduğu" bilinciyle personelin eğitimi ve gelişimine yatırım yapıyor.

Polis amiri ya da memur adaylarına, Polis Akademisi Başkanlığına bağlı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Müdürlüğü (PAEM), polis meslek yüksekokulları (PMYO), polis meslek eğitim merkezlerinde (POMEM) mesleki temel eğitim veriliyor.

PMYO'da adaylar, 2 yıl süreyle ön lisans düzeyinde, uygulamalı mesleki eğitim görüyor.

POMEM'lerde ise lisans mezunu adaylar, mesleki temel eğitimlerini tamamlayarak polis memuru oluyor.

Emniyet Teşkilatı'na geçen yıl 12 binden fazla kişi katıldı

Polis Akademisinin koordinasyonunda verilen eğitimlerin ardından teşkilata geçen yıl 4 bin 659 polis memuru ile 7 bin 669 bekçi olmak üzere 12 bin 328 personel kazandırıldı.

Teşkilatın geçen yıl düzenlediği hizmet içi eğitimlerden 60 bin 304 personel yararlandı. Uluslararası eğitimlere de çeşitli ülkelerden çok sayıda kursiyer katıldı.

AA