Bu yıl içinde yargıda hedef süre, nöbetçi noterlik hizmeti, elektronik tebligat gibi uygulamaları hayata geçiren Adalet Bakanlığı, 2020'de de yeni uygulamalar başlatacak, Yargı Reformu Strateji Belgesi kapsamındaki hedeflere yönelik çalışmalar yapacak!

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda 2020 bütçesi üzerindeki görüşmeler tamamlandı. Komisyonda yapılan sunumlarla Bakanlıkların 2019 yılı çalışmaları ve 2020 hedefleri ayrıntılı olarak kamuoyuna açıklandı.

Adalet Bakanlığının bütçe görüşmelerindeki sunumlara göre, yargı 2019'a üç yeni uygulamayla girdi. Bakanlık 1 Ocak 2019 itibarıyla Türkiye'de ilk kez, dava ve soruşturmalara ilişkin belirlenen sürelerin taraflara bildirimini öngören, vatandaşların "Davam ne zaman biter?" diye beklemelerine son veren "Yargıda Hedef Süre Uygulaması" başlattı.

Ticari uyuşmazlıklarda dava şartı haline getirilen arabuluculuk uygulaması da 1 Ocak 2019'da hayata geçirildi. Alacak ve tazminata ilişkin ticari uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabulucuya gitme zorunlu hale geldi.

Tebligatların fiziki ortam yerine elektronik ortamdan ulaştırılması için yapılan çalışmalar da 2019'un ilk ayında tamamlandı. Böylece, tebligat çıkarmaya yetkili makamlarca, belirlenen gerçek ve tüzel kişilere tebligatlar elektronik ortamdan iletildi. Bu uygulamayla tebligat masrafları azaltıldı, yargılamaların hızlı gerçekleştirilmesi sağlandı.

Adalet Bakanı Abdulhamit Gül'ün onayıyla adliyelerde suç mağdurlarını adli süreçte bilgilendirecek, psikolojik destek verecek Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğü nisan ayında kuruldu. Bu uygulama pilot olarak belirlenen İstanbul Anadolu, Adana, Eskişehir, İzmir, Malatya, Rize ve Samsun adliyelerinde başlatıldı.

Elektrik, su, telefon ve doğal gaz gibi abonelik sözleşmesinden kaynaklanan alacaklara ilişkin icra takipleri elektronik ortama taşındı. Bu çerçevedeki icra takiplerine yönelik tüm işlemler Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) bünyesinde Merkezi Takip Sisteminden yapılmaya başlandı.

Polisin evrak taşımasına son verildi

Bakanlık, bilişim sistemleri entegrasyonuna yönelik çalışmalar yaparak yargının iş yükünün hafifletilmesini amaçladı. UYAP ile Emniyet Kolluk İşlemleri Bilgi Sistemi (EKİP) arasında entegrasyon sağlanarak polislerin adliyelere evrak taşımasına son verildi. Evrakların bilişim sistemleri üzerinden gönderilmesiyle tasarrufa da geçildi.

Noterlerin hafta sonları hizmet vermesi dönemine başlandı. Nöbetçi noterlik uygulamasıyla belirlenen illerde birer noterin nöbet tutması sağlandı. Bugüne kadar ise nöbetçi noterliklerde 450 binin üstünde işlem gerçekleştirildi.

Türk Yargı Etiği Bildirgesi açıklandı!

Yargı mensuplarının davranış kurallarını ilk kez yazılı hale getiren Türk Yargı Etiği Bildirgesi kamuoyuna açıklandı. Hakim ve savcıların uymaları gereken etik kuralları kapsayan bildirge, 8 ana başlıktan oluştu. "Bağımsızlık ve tarafsızlık" ile "mesleğe yaraşır şekilde davranma" vurgusu yapılan bildirgede, hakim ve savcıların yargıya olan güveni temsil ettikleri de belirtildi. Kamuoyunda "istinaf" olarak bilinen bölge adliye mahkemelerinin sayısının artırılması için de çalışma yapan Bakanlık, yeni istinaf mahkemelerinin kurulmasını sağladı. Bu çalışmalarla ülke genelindeki bölge adliye mahkemesi sayısı 15'e çıktı.

Hakim ve savcı adaylarının eğitim aldıkları Türkiye Adalet Akademisini yeniden kuran Adalet Bakanlığı, hakim ve savcı adaylığı yazılı sınavında 70 puan barajı getirdi. Ayrıca, adaylık eğitimini tamamlayan bin 478 hakim ve savcı bu yıl içinde göreve başladı. Adliyelere ise 5 bin 924 yeni yardımcı personel alımı yapıldı. Mübaşirlerin yardımcı hizmetler sınıfından genel idari hizmetler sınıfına dahil edilmesi de 2019'da gerçekleşti. Bakanlık, 206 bin 935 metrekare kapalı alana sahip 10 hizmet binasının yapımını da son bir yıl içinde tamamladı.

Adalet Bakanlığının çalışmasıyla belli dava türlerinde avukatlık hizmetlerinden alınan KDV oranlarını yüzde 18'den yüzde 8'e düşürüldü. Böylece, vatandaşların hukuki yardıma erişim maliyeti azaltıldı.

İlk yargı paketi kanunlaştı

Yargının yol haritasını oluşturan, 2019-2023 yıllarını kapsayan 9 amaç, 63 hedef ve 256 faaliyetten oluşan Yargı Reformu Strateji Belgesi ise 30 Mayıs'ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklandı.

Belge kapsamında hazırlanan ilk yargı paketi TBMM'de kabul edilerek yasalaştı. Bu paketle haber verme sınırlarını aşmayan veya eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamalarının suç oluşturmayacağı kabul edildi, ifade özgürlüğünün güvencesi artırıldı. İfade özgürlüğünü ilgilendiren mahkeme kararlarının istinaf mahkemelerinden sonra bir kez de Yargıtay tarafından incelenmesi sağlandı. Beş yılın altında olan ve istinafta kesinleşen cezalar için Yargıtay'a temyiz yolu açıldı.

Soruşturma sürecindeki tutukluluk için azami süre getirildi. Soruşturma evresinde tutuklama tedbiri asliye cezalık suçlarda 6 ay, ağır cezalık suçlarda 1 yıl, terör suçları ve toplu suçlarda en fazla 2 yıl olarak uygulanmasına ilişkin düzenleme yapıldı. Suça sürüklenen çocuklar için daha kısa tutukluluk süreleri belirlendi. Hukuka aykırı içerik nedeniyle verilen erişimin engellenmesi kararlarının, ilgili internet sitesinin tümü için değil, sadece ihlale konu yayın, kısım veya bölümle ilgili olarak uygulanması hükme bağlandı.

Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı

Hakimlik ve savcılık mesleklerine girişteki mülakat sınavının daha geniş bir heyet tarafından yapılması sağlandı. Hakimlik, savcılık, avukatlık, noterlik mesleklerine giriş için yeni yapılacak "Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı"nda başarılı olma şartı getirildi.

Avukatlara hususi damgalı pasaport alabilme imkanı tanındı. Bazı suçların muhakemesinde, seri muhakeme usulü, asliye ceza mahkemelerinin görev alanına giren ve üst sınırı 2 yıla kadar olan suçlarda ise yazılı savunmaya dayanan basit yargılama usulü getirildi.

2020'de neler olacak?

Adalet Bakanlığı 2020'de de yargı hizmetlerini kaliteli hale getirmek, Yargı Reformu Strateji Belgesindeki hedeflere ulaşmak için yeni düzenlemeleri hayata geçirmeyi sürdürecek. Bu kapsamda da yeni yargı paketleri TBMM'ye sunulmaya devam edilecek.

İnsan Hakları Eylem Planını güncellemeye başlayan Bakanlık, bu konudaki çalışmalarını sürdürecek. Bakanlık, insan hakları alanında yeni bir dönemi başlatacak olan bu planı da kısa sürede kamuoyu ile paylaşacak.

Şiddet ve cinsel istismar mağduru kadınlar ile çocukların ifadelerinin alınması için özel kurulan adli görüşme odaları tüm adliyelere taşınacak, ülke genelinde uygulama yaygınlaştırılacak.

Adli ve idari yargıda yargılamanın etkinliği artırılacak, vatandaşların adalet hizmetlerinden memnuniyetinin artırılması sağlanacak. Bu kapsamda asliye hukuk ve sulh hukuk mahkemeleri arasındaki görev ayrımı yeniden belirlenecek.

Küçük miktarlı talep ve davaların birleştirilmiş ve hızlı yargılama usulüyle çözümlenmesi için çalışma yapılacak, basit ve yazılı yargılama usulünde ön inceleme aşamasına ilişkin yeni düzenlemeler hayata geçirilecek.

Noterlik düzenlemeleri

Noterliklerde parmak izi ve kimlik doğrulama sistemi kurulacak, böylece sahteciliklerin önüne geçilecek.

Ülke genelindeki noterliklerde güvenli ödeme sistemleri oluşturulacak. Satış bedelinin, noterde işlem gerçekleşmeden satıcı hesabına geçmesini önleyecek bir finansal entegrasyon oluşturulacak.

Noterlik harç ve masraflarının kredi kartıyla ödenebilmesi sağlanacak.

İcra ve iflas sistemi

İcra ve iflas sistemine yönelik de yeni düzenlemeler yapılacak. İcra harç ve masrafları azaltılacak, borçluya haczedilen malı satma hakkı verilecek. Yargıda Hedef Süre Uygulamasının kapsamı genişletilecek. Adli Tıp Kurumunda hedef süre uygulaması başlatılacak. Bu kapsamda her bir ihtisas alanı için ayrı ayrı hedef süreler belirlenecek.

İhtisas mahkemelerine ve uzmanlaşmaya yönelik uygulamalar artırılacak. İhtisas gerektiren çevre, imar ve enerji gibi alanlarda yeni mahkemeler kurulacak. Alternatif çözüm yollarından uzlaştırma ve arabuluculuk alanında da yeni çalışmalar yapılacak. Bu uygulamalarla, yargıdaki iş yükünün azalması sağlanacak. Tüketici uyuşmazlıklarında da arabuluculuk dava şartı haline getirilecek. Kamunun taraf olduğu uyuşmazlıklarda "sulh" yoluna başvurulacak.

Adalete erişimi kolaylaştıracak, savunma hakkını güçlendirecek çalışmalar yapılacak, adli ve idari yargıda görevsizlik ve yetkisizlik kararlarından dolayı yargılamaların uzamasının önüne geçecek bir model oluşturulacak.

AA